Leit

Undanfarin tvö ár höfum við tekist á við heimsfaraldur með gríðarlegum áskorunum fyrir bæði heilsu og efnahag. Efnahagshorfurnar nú eru þó mun bjartari en spár gerðu ráð fyrir en álagið á heilbrigðisstofnanir, félagsþjónustuna, skóla, frístundastarf og fjölskyldur er þrátt fyrir það mikið þessa dagana vegna útbreiðslu faraldursins. Erfiðleikar undangenginna ára hafa líka lagst með mismunandi hætti á íbúa landsins. Þau ríkustu hafa orðið enn ríkari vegna hækkandi eignaverðs en lágtekjufólk hef

og heilbrigðisþjónustu. Sláandi niðurstöður könnunar sem Varða, rannsóknarstofnun vinnumarkaðarins, gerði fyrir Öryrkjabandalag Íslands á fátækt meðal fatlaðs fólks sýna okkur að við sem samfélag þurfum að gera miklu betur. Í niðurstöðum könnunarinnar ... og sláandi ættu þær ekki að koma á óvart. Ítrekað hefur verið vakin athygli á því að öryrkjar séu sá hópur sem líklegast er að búi við fjárhagsþrengingar og fátækt. Ranghugmyndir um fátækt. Til lengri tíma virtust stjórnvöld líta ... ranghugmyndar að fátækt fólk geti með einhverjum hætti snúið við sinni fjárhagsstöðu ef þau bara hafi viljann til að gera það. Með þeirri hugmyndafræði er grafið undan mannlegri reisn fatlaðs fólks sem hefur ýmist misst starfsgetuna eða býr við skerta starfsgetu

Tæplega 10 prósent Íslendinga eiga það á hættu að búa við fátækt. Hlutfallið er enn hærra þegar kemur að börnum. Okkur ber siðferðileg skylda til að breyta þessu. Í gegnum tíðina hefur umræðu um fátækt á Íslandi verið mætt með svörum ... um að tekjujöfnuður hér á landi sé meiri en í samanburðarlöndum og að stéttskipting og fátækt séu þar af leiðandi minni. Það breytir ekki þeirri staðreynd að rúmlega tíunda hvert barn á Íslandi á það á hættu að búa við fátækt. Það getum við ekki sætt okkur ... við. Öryrkjar eru sá hópur sem er líklegastur til að búa við fjárhagsþrengingar og fátækt. Börn þeirra og einstæðra foreldra eru í langmestri fátæktarhættu. Nú þegar efnahagslífið er að ganga í gegnum djúpa kreppu af völdum COVID-19 faraldursins er hætta ... á að þessi hópur muni stækka. Hjálparstofnanir merkja nú þegar stóraukna spurn eftir aðstoð og segja flesta í þeim hópi vera öryrkja og langveikar einstæðar mæður. Fátækt er ekki óumflýjanlegur veruleiki. Stjórnvöld hafa úrslitaáhrif á það hvort fólk búi ... við fátækt, með öllum þeim alvarlegu andlegu og líkamlegu afleiðingum sem henni fylgja. Það er pólitísk ákvörðun að gera ekki nóg. Afleiðing langvarandi aðgerðaleysis er að ójöfnuður mun aukast og fátækum fjölga. Dæmi um slíka pólitíska ákvörðun

úr tekjuskerðingum vegna lífeyristekna. Þriðja krafan er sú að störf með viðeigandi aðlögun og sveigjanlegum vinnutíma verði tryggð fyrir fólk með skerta starfsgetu. „Fyrsta heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna er að útrýma fátækt í allri sinni mynd alls staðar ... . Við getum ekki kallað samfélagið okkar velferðarsamfélag nema allir njóti mannsæmandi lífs og enginn sé skilinn eftir í fátækt,“ segir meðal annars í yfirlýsingunni. „Það á ekki síst við á tímum endurreisnar sem nú fara í hönd að loknum COVID-19 ... -faraldrinum. Það er hagur allra að bæta kjör öryrkja og sjá til þess að enginn sé dæmdur til fátæktar þótt starfsgeta láti undan. Að festast í fátæktargildru hefur áhrif á starfsgetu til framtíðar. Það er dýru verði keypt, ekki bara fyrir einstaklinga

og hagkerfið væru verkfæri til þess að afla frekari tekna svo að samfélagið allt stæði betur. Auðssöfnun fárra og fátækt margra var ekki sú niðurstaða sem kenningar þeirra stefndu að heldur velsæld flestra. Kyn er ein vídd efnahagslegrar mismununar ... ætti alltaf að hafa metnað og skýran vilja til að gera betur. Ekkert barn á að alast upp við fátækt og allir eiga að geta séð sér fyrir helstu nauðsynjum. Það að ítreka við fólk sem ekki nær að borga helstu nauðsynjar að það hafi það í reynd rosalega ... mælikvarða rík þjóð þar sem tekjur eru nægar. Allir hér eiga að geta búið við hagsæld, eða efnahagslega velmegun og enginn á að þurfa að búa við fátækt eða eiga í erfiðleikum með að ná endum saman. Forsenda þess er að tekjum verði skipt með réttlátari hætti

tilfinnanlega fyrir stóra hópa. Börn eru sá hópur í íslensku samfélagi sem er útsettastur fyrir fátækt en það eru börn einstæðra foreldra, öryrkja eða innflytjenda. Þegar bent er á þetta er gjarnan brugðist við með vörn fyrir það sem hefur áunnist ... . Haldið er að okkur þeim áróðri að hver sé sinnar gæfu smiður og það sé einstaklingsins að tryggja eigin lífsgæði. Látið er að því liggja að það sé einfalt að lyfta sér úr fátækt með því einu að vera duglegri, vinna meira eða mennta sig. Mótvindarnir

kom inn á í viðtalinu hefur BSRB einnig kallað eftir því að örorkubætur verði hækkaðar. „Öryrkjar eru hópur sem þar stendur sérstaklega höllum fæti og býr við gallað kerfi. Þarna eru hópar sem eru í miklu meiri hættu en aðrir að lenda í fátækt,“ sagði

meðal jafningja í alþjóðlegum samanburði. En ójöfnuður, stéttskipting og fátækt er að aukast, almannaþjónustan og grunnstoðirnar sem við höfum verið svo stolt af eru fjársveltar og það er bakslag í jafnréttisbaráttunni. Árlegar kannanir Vörðu ... hafa ekki efni á til dæmis næringarríkum mat fyrir börnin sín, nauðsynlegum fatnaði, tómstundum eða félagslífi. Um 25% einhleypra foreldra býr við fátækt og um tíu þúsund börn. Þetta þýðir að meira en tíunda hvert barn á Íslandi býr við fátækt. Konur eru síður ... og eykur veikindi. Rannsóknir sýna að aðgerðir sem að grípa þarf til gegn auknu ofbeldi meðal ungs fólks felist í því að vinna gegn fátækt, tryggja öruggt húsnæði fyrir barnafjölskyldur, gera konum og börnum auðveldara að komast út úr heimilisofbeldi

að það gæti leitt til hungurs og ofsókna.  . Samfélag þess tíma er allt annað en í dag. Ísland var fátækt land, verkafólk var nánast réttindalaust og alfarið undir hælnum á atvinnurekendum með lífsviðurværi sitt, ef það var svo heppið að á annað ... borgaraleg- félagsleg og stjórnmálaleg réttindi fyrir fátækt fólk, bygging Landsspítala, heilnæmar og rúmgóðar íbúðir - voru helstu kröfur göngufólks fyrir 100 árum. Með því að leyfa sér að dreyma stórt, framsýni, harðri baráttu, oft í kjölfar átaka ... þarf fátækt með því að hækka lægstu laun verulega og gera þá kröfu að fólk geti lifað af grunnlaunum sínum. Við verðum að tryggja starfsumhverfi sem slítur fólki ekki út fyrir aldur fram og tryggja fjögurra daga vinnuviku hjá öllu launafólki

ekki hópar innan okkar samfélags sem búa við fátækt, geta ekki sótt heilbrigðisþjónustu eða komið þaki yfir höfuðið vegna fjárhags eða búa við lægri laun en aðrir hópar í sömu eða jafnverðmætum störfum og svo mætti lengi telja .... Slæm félags- og efnahagsleg staða og þunglyndi eru systur en í núverandi dýrtíð er sjaldnast tekið tillit til þess né hvaða áhrif það hefur á fjölskyldulíf eða líðan barna. Aðrar rannsóknir sýna að börn eru í mestri hættu á að búa við fátækt. Þessar

fátækt.. Vinna Félagsvísindastofnunar við mat á störfum velferðarvaktarinnar er hluti af norrænu verkefni sem efnt var til á formennskuári Íslands

sem hér hefur verið rakin og þurfa stjórnvöld að hafa varan á að ákveðnir hópar festist ekki í ótryggri stöðu á vinnumarkaði, atvinnuleysi og fátækt. Þá er bent á að neikvæðari hliðar þessara breytinga komi skýrar fram í þeim löndum sem skemmra eru á veg komin í tækniþróun ... og nýtingu tölvutækni og auki þannig mun milli fátækari ríkja og þeirra betur settu. Fyrirtæki og stofnanir í löndum sem standa framar tæknilega hafa getað nýtt sér fjarvinnu og vinnu að heiman í meira mæli og fólk því síður misst ráðningarsamband

segir meðal annars að mikil verðbólga, hátt verðlag matvæla og annara nauðsynja dæmi sífellt fleiri til fátæktar. Starfsemi verkalýðsfélaga séu settar skorður og með því gengið á rétt launafólks í baráttunni fyrir betri kjörum. Alþjóðasamtök

sem hans er mest þörf. Útrýma þarf fátækt með því að hækka lægstu laun verulega og gera þá kröfu að konur geti lifað af grunnlaunum sínum. Við verðum að tryggja starfsumhverfi sem eyðileggur konur ekki fyrir aldur fram og stytta vinnuvikuna hjá öllu launafólki

til þess að byggja upp líf sitt að nýju ef það lendir í áfalli eins og atvinnumissi. Fjárhagsáhyggjur hafa einnig mikil áhrif á andlega getu fólks og ef fólk á von á því að lenda í fátækt fljótlega eftir atvinnumissi er líklegt að lítið rými sé fyrir nýjar hugmyndir

sér afslátt á launum kvenna og kvára! Við krefjumst sértækra aðgerða til þess að leiðrétta kjör þeirra kvenna og kvára sem lægstar tekjur hafa, því engin á að þurfa að lifa við fátækt! Við krefjumst

eru sá hópur sem er líklegastur til að búa við fátækt, fjárhagsstaða kvenna er verri en karla og staða innflytjenda er verri en innfæddra Íslendinga. Með aukinni tekjuöflun hins opinbera drögum við úr þenslu meðal þeirra efnameiri og getum nýtt

sem endurspeglast í því að æ fleiri geta ekki staðið undir grunnþörfum barna sinna og börn eru sá hópur sem er líklegastur til að búa við fátækt, Fjárhagsstaða kvenna er verri en karla og konur eru háðari maka um framfærslu en karlar. Þá er andleg heilsa

til að vinna gegn fátækt í hópi öryrkja. Stuðningur stjórnvalda. Í umsögn sinni fagnar BSRB því að stofnframlög ríkisins til almennra íbúða eigi áfram að nema um 600 íbúðum árlega. Hins vegar er þróunin á framlögun

að ólaunuð störf innan umönnunarhagkerfisins verði hluti af formlegum vinnumarkaði aukast möguleikar kvenna til að taka þátt í launaðri vinnu, atvinnuþátttaka eykst og konur þurfa síður að leita í hlutastörf. Það vinnur gegn fátækt kvenna og stuðlar