1
Takmarkaður áhugi stjórnvalda á félagslegum stöðugleika hefur orðið þess valdandi að fulltrúar launafólks hafa ekki tekið sæti í Þjóðhagsráði frá því það tók til starfa í júní í fyrra. Bæði BSRB og ASÍ telja sjónarhorn ráðsins of þröngt ... á efnahagslegan stöðugleika og leitt alfarið hjá sér mikilvægi þess að viðhalda einnig félagslegum stöðugleika.
Aðalfundur BSRB, sem haldinn var 17. maí síðastliðinn ... , ályktaði meðal annars um félagslegan stöðugleika. Þar voru stjórnvöld hvött til að horfa til félagslegs stöðguleika ekki síður en þess efnahagslega til að stuðla að stöðugleika í íslensku samfélagi. „Markmiðið verður að vera að auka jöfnuð í samfélaginu ... í samfélaginu þarf að tryggja jöfnuð í samfélaginu. Til þess þarf til dæmis að ná samstöðu um að byggja upp félagslega kerfið og heilbrigðiskerfið.
Má ræða skatta en ekki í hvað þeir fara.
Einhverra hluta vegna má ræða skattamál í Þjóðhagsráði ... , en það kom fyrst saman 8. júní 2016.
Frá upphafi gerðu bæði BSRB og ASI athugasemdir við að ráðið ætti einungis að fást við að viðhalda stöðugleika út frá afar þröngri skilgreiningu á því hvað í því hugtaki felst. Ráðið hefur frá stofnun einblínt
2
Ýr Þorbergsdóttir, formaður BSRB, að margir af þeir mælikvörðum sem fjallað hafi verið um á kynningu stjórnvalda nýverið endurspegli áherslur BSRB og annarra heildarsamtaka launafólks á félagslegan stöðugleika.
„Það er mjög mikilvægt að skapa ....
Endurspeglar áherslu á félagslegan stöðugleika.
Margir af mælikvörðunum sem nefndin hefur valið endurspegla áherslumál BSRB um félagslegan stöðugleika. Sem dæmi má nefna mælikvarða eins og símenntun, lengd vinnuviku, óreglulegur vinnutími, starfsánægja ... á sviði félagslegra, efnahagslegra og umhverfislegra þátta sem nefnd á hennar vegum hefur unnið
3
og félagslegum stöðugleika er ljóst að þessar hækkanir geta ekki staðið. Sé það vilji stjórnvalda að fara af þeirri braut sem hefur verið mörkuð er ljóst að launafólk mun sækja sambærilegar launahækkanir. ... óásættanlegt. . Það getur ekki verið verkefni verkalýðshreyfingarinnar einnar að tryggja stöðugleika á vinnumarkaði. Þar verða stjórnvöld einnig að taka ábyrgð. Sé einhver alvara með orðum stjórnmálamanna um að viðhalda hér efnahagslegum
4
og félagslegum stöðugleika. Í því ljósi er augljóst að þessar miklu hækkanir til þingmanna, ráðherra og forseta Íslands geta ekki staðið. . . Bregðist þingið ekki við er ljóst að launafólk mun sækja sambærilegar hækkanir. Forsendur gildandi ....
Hækkanirnar geta ekki staðið.
Rétt er að ítreka þá afstöðu BSRB að það geti ekki verið verkefni verkalýðshreyfingarinnar einnar að tryggja stöðugleika á vinnumarkaði. Stjórnvöld og Alþingi þurfa einnig að taka ábyrgð á því að viðhalda efnahagslegum ... af óskiljanlegum hækkunum á launum kjörinna fulltrúa og stuðlað þannig að friði á vinnumarkaði og því að viðhalda stöðugleika.
5
Forystufólk aðildarfélaga BSRB ávarpaði baráttufundi á nokkrum stöðum á landinu á frídegi verkalýðsins, 1. maí. Rauði þráðurinn í ávörpunum var aukin misskipting í samfélaginu og slæm staða á húsnæðismarkaði.
„Við þurfum að auka jöfnuð í samfélaginu. Það verður enginn friður í þessu samfélagi, á meðan misskiptingin heldur áfram að vaxa,“ sagði Garðar Hilmarsson, 2. varaformaður BSRB og formaður Starfsmannafélags Reykjavíkurborgar, í ávarpi á Ingólfstorgi í Reykjavík.
Garðar sa
6
BSRB mótmælir harðlega ákvörðun kjararáðs um að hækka laun nokkurra forstöðumanna ríkisstofnanna og nefndarformanna um tugi prósenta umfram hækkanir annars launafólks. . Fréttablaðið greinir frá því í dag að kjararáð hafi hækkað laun ríkislögreglustjóra, landlæknis, formanns kærunefndar útlendingamála, skólastjóra
7
að venjulegt launafólk eigi enn og aftur að bera ábyrgð á því að viðhalda stöðugleika á meðan aðrir fá ríflegar launahækkanir. . Fagna breytingum fjármálaráðherra. Það er fagnaðarefni að fjármálaráðherra boði verulegar
8
Ákvörðun kjararáðs frá 16. júní um að hækka verulega laun ráðuneytisstjóra og skrifstofustjóra í ráðuneytum gengur þvert gegn rammasamkomulagi aðila vinnumarkaðarins og mótmælir BSRB þessari ákvörðun kjararáðs harðlega
9
ekki staðan í dag. Þvert á móti hefur misskiptingin í samfélaginu aukist jafnt og þétt á undanförnum árum.
Þeir sem tala hvað hæst fyrir mikilvægi efnahagslegs stöðugleika, en átta sig ekki á mikilvægi þess að koma á félagslegum stöðugleika, ættu ... . Öll þurfum við að búa við öryggi. Það eru grundvallarþarfirnar.
Við þurfum líka að búa í samfélagi sem við erum sátt við. Samfélagi þar sem félagslegt réttlæti ríkir, þar sem allir búa við mannsæmandi lífskjör. Til að svo megi verða þurfum ... að líta til þessa. Jöfnuður í samfélaginu er ein helsta forsenda stöðugleika. Á meðan sumir eiga varla til hnífs og skeiðar og horfa á aðra greiða sjálfum sér margföld árslaun venjulegs launafólks í bónusa eða arð verður engin sátt og enginn stöðugleiki ... . Eftir því sem misskiptingin í samfélaginu verður meiri munu þau átök sem einkennt hafa samfélag okkar undanfarið harðna.
Ef stjórnmálamönnum og öðrum sem tala um stöðugleika er einhver alvara verður að byrja á því að tryggja launafólki og almenningi öllum mannsæmandi
10
Góðir félagar, til hamingju með daginn.
Við heyrum það oft að 1. maí sé úreltur. Við heyrum að verkalýðshreyfinginn sé úrelt, samstaða og stéttabarátta tilheyri liðnum tíma. Við heyrum að réttindi séu tryggð, og frekari barátta ónauðsynleg. Þetta er rangt, hús sem er málað þarf að mála aftur, hús sem er byggt, þarf viðhald. Það dugar heldur ekki bara að viðhalda, það þarf að sækja fram til nýrra sigra svo jafnvægi haldist. Ef ekki þá riðlast þetta jafnvægi, launamenn fengu ekki sína h
11
sendi frá sér ályktun þar sem flokkarnir sem nú vinna að myndun ríkisstjórnar eru hvattir til að beita sér fyrir auknum félagslegum stöðugleika í samfélaginu.
Það gengur ekki að einblína á efnahagslegan stöðugleika enda verður ... honum ekki viðhaldið ríki ekki félagslegur stöðugleiki hér á landi.
Ályktun formannaráðsins má lesa hér að neðan. Þá má benda á frekari umfjöllun um félagslegan ... stöðugleika á vef BSRB.
. Ályktun formannaráðs BSRB um félagslegan stöðugleika.
Formannaráð BSRB áréttar mikilvægi þess að þeir stjórnmálaflokkar sem mynda munu nýja ríkisstjórn beiti sér fyrir því að auka félagslegan stöðugleika ... ríkisstjórnar bíða erfiðar áskoranir við að viðhalda stöðugleika á vinnumarkaði. Þar er mikilvægt að einblína ekki aðeins á efnahagslegan stöðugleika, enda verður hann ekki til án þess að félagslegur stöðugleiki sé tryggður ... - og menntamálum. Búa þarf launafólki félagslegt öryggi svo það geti eignast börn, komið þaki yfir höfuðið og mætt afleiðingunum af slysum, veikindum og atvinnumissi. Þá þarf að gera bæði öldruðum og öryrkjum kleift að lifa mannsæmandi lífi..
Nýrrar
12
Formaður BSRB segir í samtali við Fréttastofu Rúv að almennt launafólk geti ekki eitt borið ábyrgð á stöðugleika og lágri verðbólgu. Samfélagið allt hagnist á því að viðhalda ... stöðugleika og því verði allir jafnframt að leggja sitt af mörkum til að tryggja að svo verði áfram..
„Það er hagur alls samfélagsins að hér sé lág verðbólga - ekki bara almenns ... launafólks. BSRB og ASÍ gerðu síðast hóflega kjarasamninga til að auka hér stöðugleika. Það tókst en það voru ekkert alllir sem tóku þátt í þeirri vinnu og sá leikur verður ekki leikin aftur,“ sagði Elín Björg Jónsdóttir í samtali við Rúv um helgina. Sjá
13
að vilja viðhalda stöðugleika í efnahagslífinu, þó fleiri þurfi að koma að því verkefni. Það sé sameiginlegt baráttumál að tryggja aukinn kaupmátt launafólks og félagslegan stöðugleika. . Hún sagði það vonbrigði að endanleg útfærsla frumvarps ... að tryggja aukinn kaupmátt íslensks launafólks og félagslegan stöðugleika. . En það er ekki síður áherslan á félagslegt réttlæti sem sameinar okkur í baráttunni. Við sameinuðumst á Austurvelli á mánudaginn var þar sem við börðumst fyrir jafnrétt ... Áherslan á félagslegt réttlæti er eitt af því sem sameinar BSRB og Alþýðusamband Ísland í baráttu fyrir betra samfélagi. Mikilvægt er að heildarsamtök launafólks standi saman og styðji við hvort annað í baráttunni, sagði Elín Björg Jónsdóttir ... á leiðarenda. . Við erum sammála um ákveðna framtíðarsýn. Við vinnum saman að því að viðhalda stöðugleika í íslensku efnahagslífi, þó það sé auðvitað ekki verkalýðshreyfingarinnar einnar að sinna því verkefni. Það er sameiginlegt baráttumál
14
Rúnar
Vilhjálmsson, prófessor í félagsfræði, fjallar í Fréttablaðinu í dag um viðhorf
Íslendinga til einkarekinnar og félagslegrar ... heilbrigðisþjónustu. Rúnar hélt
erindi um sama efni á nýafstöðnu þingi BSRB þar sem kom m.a. fram að
yfirgnæfandi stuðningur er við félagslega rekið heilbrigðiskerfi hér á landi.
.
Í
greininni segir Rúnar ... að „...vandaðar alþjóðlegar samanburðarrannsóknir sýna að
þessi félagslegu heilbrigðiskerfi eru skilvirkari en önnur heilbrigðiskerfi
heimsins, það er, þau skila almenningi betri lýðheilsu fyrir lægri heildarkostnað
en önnur kerfi
15
öryrkja og námsmenn. Öryrkjar væru með langhæstu útgjaldabyrðina, tæplega 10% að meðaltali ráðstöfunartekjum sínum..
Mikill stuðningur við félagslegt heilbrigðiskerfi
16
Heilbrigðisþjónusta verður brotakenndari og skilar minni árangri þegar einkarekstur breiðist út í félagslegu heilbrigðiskerfi eins og er hér á landi. Þetta er niðurstaða ... félagsleg kerfi, eins og hér hefur verið, best út. Blönduð kerfi, eins og eru í Vestur-Evrópu, næst best en lakast er aðgengi að þjónustunni í kerfum sem eru í einkarekstri. Kostnaður er lægstur í félagslega kerfinu og lýðheilsa best
17
fram sjónarmið BSRB.
Á kosningavefnum er vísað til fimm málaflokka sem BSRB telur mikilvæga fyrir launafólk í landinu. Það er félagslegur stöðugleiki, fjölskylduvænt samfélag, heilbrigðismál, vinnumarkaðurinn og húsnæðismál.
BSRB hefur sett ... fram skýra afstöðu til þessara málaflokka:.
Félagslegur stöðugleiki.
Áhersla á efnahagslegan stöðugleika án tillits til félagslegs stöðugleika mun ekki skila árangri. Styrkja þarf velferðarþjónustuna verulega og búa almenningi ... félagslegt öryggi. Grundvöllurinn fyrir félagslegum stöðugleika er réttlátt skattkerfi sem stuðar að auknum jöfnuði.
Fjölskylduvænt samfélag.
Vinna þarf að því að gera samfélagið fjölskylduvænna, til dæmis með því að stytta
18
fyrir afstöðu sinni til þeirra grundvallarstefnumála sem fjallað er um á vefnum.
Á vefnum er farið yfir fimm mikilvæga málaflokka; félagslegan stöðugleika, fjölskylduvænt samfélag, heilbrigðismálin, vinnumarkaðinn og húsnæðismál. Kjósendur eiga rétt ... á að vita hver stefna framboðanna og frambjóðenda þeirra er til þessara mikilvægu málaflokka svo þeir geti tekið upplýsta afstöðu í kjörklefanum.
Afstaða BSRB til þessara mála er skýr:.
Félagslegur stöðugleiki.
Áhersla ... á efnahagslegan stöðugleika án tillits til félagslegs stöðugleika mun ekki skila árangri. Styrkja þarf velferðarþjónustuna verulega og búa almenningi félagslegt öryggi. Grundvöllurinn fyrir félagslegum stöðugleika er réttlátt skattkerfi sem stuðar að auknum
19
um að Þjóðhagsráð fjalli ekki aðeins um forsendur efnahagslegs stöðugleika heldur einnig forsendur fyrir félagslegum stöðugleika í íslensku samfélagi. Á það hafi ekki verið fallist. . „Fulltrúar BRSB og ASÍ hafa lagt til að myndaður verði annar samhliða ... um hvernig umræðum og samstarfi um félagslegan stöðugleika verður háttað. . . Lesa má sameiginlega yfirlýsingu BSRB og ASÍ í heild sinni hér að neðan:. . Undanfarið ár hafa fulltrúar þeirra samningsaðila sem eiga aðild ... um hlutverk og markmið ráðsins. ASÍ og BSRB gera kröfu til þess að Þjóðhagsráð fjalli ekki einungis um forsendur efnahagslegs stöðugleika heldur einnig forsendur félagslegs stöðugleika í samfélaginu. . Fulltrúar BRSB og ASÍ hafa lagt ... velferðarpólitísku hlið málsins. . Fulltrúar ASÍ og BSRB telja þetta miður og eru sammála um að félagslegur stöðugleiki sé ekki síður mikilvægur en efnahagslegur stöðugleiki. Það er skoðun beggja aðila að ótímabært sé að stofna Þjóðhagsráðið ... á meðan ekki hefur náðst sátt um hlutverk þess og markmið. Af þeim orsökum munu hvorki ASÍ né BSRB taka þátt í stofnun Þjóðhagsráðs, né taka þátt í starfi ráðsins fyrr en fyrir liggur með hvaða hætti umræðum og samstarfi um félagslegan stöðugleika verður háttað
20
eru eftirfarandi:.
Félagslegur stöðugleiki: Áhersla á efnahagslegan stöðugleika án tillits til félagslegs stöðugleika mun ekki skila árangri. Styrkja þarf velferðarþjónustuna verulega og búa almenningi félagslegt öryggi ... . Grundvöllurinn fyrir félagslegum stöðugleika er réttlátt skattkerfi sem stuðar að auknum jöfnuði.
Fjölskylduvænt samfélag: Vinna þarf að því að gera samfélagið fjölskylduvænna, til dæmis með því að stytta vinnuvikuna í 36 stundir