321
Útgjöld til heilbrigðismála á Íslandi sem hlutfall af vergri landsframleiðslu hafa lækkað á undanförnum árum sem og raunútgjöld á mann segir Rúnar Vilhjálmsson prófessor í félagsfræði við hjúkrunardeild Háskóla Íslands ... hærra sett í þessum samanburði hér fyrir nokkrum árum síðan, þ.e.a.s. á árunum fyrir hrun og reyndar fyrst eftir hrunið,“ segir Rúnar ... fyrir opinberum rekstri heilbrigðisþjónustunnar. Aðeins um 1% svarenda taldi að einkaaðilar ættu fyrst og fremst að sjá um rekstur heilbrigðisþjónustunnar. Þegar afstaða til reksturs heilbrigðisþjónustunnar er skoðaður á milli ára sést að stuðningur við félagslega ... rekið kerfi hefur aukist á milli ára.
BSRB hefur bent á það að samkvæmt alþjóðlegum samanburðarrannsóknum hefur það sýnt sig að félagslegu heilbrigðiskerfi eru skilvirkari en önnur heilbrigðiskerfi heimsins, það er, þau skila almenningi betri
322
Elín Björg var kjörin formaður á þingi bandalagsins í október 2009 og mun því hafa gegnt embættinu í níu ár þegar hún lætur af störfum á 45. þingi BSRB. Það fer fram dagana 17. til 19. október næstkomandi.
„Verkefnin undanfarin ár ... hafa verið bæði gefandi og krefjandi og það hefur verið mér mikil ánægja að hafa fengið að sinna þeim fjölbreyttu störfum sem mér hafa verið falin,“ segir Elín Björg.
„Bandalagið hefur á undanförnum árum tekist á við mörg stór og mikilvæg mál
323
Starfsfólk BSRB óskar þér og þínum gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári og þakkar þér kærlega samskiptin og samstarfið á árinu sem er að líða.
Skrifstofa BSRB verður lokuð á hefðbundnum frídögum yfir jól og áramót
324
síðastliðnum.
Sáttmáli um húsnæðisöryggi.
Viðamesta tillaga hópsins var sú að ríki og sveitarfélög gerðu með sér húsnæðissáttmála um uppbygginu 35.000 íbúða á næstu 10 árum. Markmiðið er að stjórnvöld taki betri stjórn ... á húsnæðismarkaðnum og byggi í samræmi við þörf. Vegna uppsafnaðrar þarfar og mikillar fólksfjölgunar þarf að byggja um 20.000 þessara íbúða á næstu fimm árum. Samtök launafólks fagna sérstaklega því nýmæli að leggja eigi áherslu á fjölgun íbúða með fjárstuðningi hins ... opinbera en um 30 prósent þeirra íbúða sem byggja á samkvæmt sáttmálanum eiga að njóta slíks stuðnings. Auk þess eiga félagslegar íbúðir á vegum sveitarfélaga að verða sem næst 5% af öllu nýju húsnæði.
1.000 almennar íbúðir á ári ... og eignir undir ákveðnum mörkum. Stofnframlög hafa verið veitt til um 3.000 íbúða um land allt frá árinu 2016. Öflugasta félagið innan almenna íbúðakerfisins er Bjarg, leigufélag í eigu ASÍ og BSRB. Nú þegar hefur félagið afhent tæplega 700 íbúðir, rúmlega ... á að árlega verði veitt stofnframlög til um 1.000 íbúða. Húsnæðissáttmálinn gefur fyrirheit um að þetta markmið náist en því miður boðar fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarinnar fyrir árið 2023 niðurskurð stofnframlaga. BSRB hefur mótmælt því harðlega og mun áfram
325
ómögulegt er fyrir ungt fólk að kaupa fyrstu íbúð nema með miklum stuðningi foreldra. Fullorðið fólk kemst því ekki að heiman og sum flytja erlendis vegna þessa. Á síðastliðnum 10 árum hefur okkur á Íslandi líka fjölgað um 45.000 vegna aðflutnings fólks ... að því markmiði. Til alltof margra ára var lítið vitað um hversu mikið væri verið að byggja eða hvort það húsnæði sem var í byggingu væri í samræmi við þörf – t.d. hvað varðar stærð íbúða og fjölda herbergja. Þegar umfang og gæði upplýsinga um húsnæðismarkað ... fram í mjög mörgum nefndum og starfshópum með stjórnvöldum og samtökum atvinnurekenda á undanförnum árum. Og oft hefur staðan verið þannig að við höfum dæst yfir því að það eigi að stofna enn eina nefndina í stað þess að bretta upp ermar og byggja bara, þörfin liggur ... húsnæðisstefnu fyrir árin 2024-2038 og fimm ára aðgerðaáætlun til þess að tryggja uppbyggingu á húsnæði fyrir öll. Áður hafði verið undirritað ... samkomulag innviðaráðuneytis, Sambands íslenskra sveitarfélaga og Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar til 10 ára um uppbyggingu 35.000 íbúða á næstu 10 árum. Af þeim á þriðjungur íbúða að vera með stuðningi frá hinu opinbera í almenna íbúðakerfið
326
sem samþykkt var á fundi ráðsins í dag, er því fagnað að skattbyrði þeirra tekjulægstu lækki, eins og áformað er samkvæmt fjárlagafrumvarpi næsta árs. Formannaráðið lýsir þó áhyggjum af því að skattalækkunin hafi ekki verið fjármögnuð, en hún mun kosta ríkið ... um 21 milljarð á ári þegar hún er að fullu komin til framkvæmda.
„Formannaráð BSRB telur að mæta eigi því tekjutapi sem ríkissjóður verður fyrir vegna þessa með aukinni skattheimtu af þeim sem hæstar tekjur hafa, með auðlindagjaldi og hærri ... útgjöld til barnabóta skili sér í vasa foreldra. Ráðið vekur athygli á því að afgangur verður af fjárheimildum yfirstandandi árs þar sem skerðingarhlutföllin eru allt of lág. „Formannaráð BSRB krefst þess að hækkun skerðingarmarka verði umfram ... ekki.
Ályktun ráðsins um fjárlög ársins 2020 má lesa í heild sinni hér
327
Þær Bergrós Vala Marteinsdóttir og Amelía Ósk Hjálmarsdóttir, sjúkraliðanemar frá Verkmenntaskólanum á Akureyri (VMA) urðu hlutskarpastar þegar keppt var í hjúkrun á Íslandsmóti iðn- og verkgreina árið 2017 nýverið.
Ísandsmótið er haldið ... annað hvert ár og er markmiðið að vekja athygli á þeim tækifærum sem felast í námi og starfi í iðn- og verkgreinum.
Sjúkraliðanemar tóku nú þátt í þriðja skipti og kepptu sín á milli í hjúkrun. Þrjú lið sjúkraliðanema tóku þátt í keppninni ... . Þau komu frá Verkmenntaskólanum á Akureyri (VMA), Fjölbraut Breiðholti (FB) og Heilbrigðisstofnun Vestfjarða.
Verkefnið sem sjúkraliðanemarnir tókust á við snérist um hjúkrun 68 ára sjúklings eftir gerviliðaskipti á vinstri mjöðm. Nemarnir áttu
328
Alþjóðlegur dagur vatnsins er haldinn ár hvert þann 22. mars og er markmiðið að beina ... ..
Á Íslandi er vantsneysla með því mesta sem gerist í heiminum enda Íslendingar ríkir þegar kemur að vatnslindum. BSRB hefur í gegnum árin lagt ríka áherslu á að þær auðlindir séu og verði áfram í eigu almennings og megi ekki framselja til annarra. Víða ... um heim hafa vatnslindir verið seldar til einkaaðila en fyrir fáeinum árum stóð BSRB fyrir herferðinni „Vatn fyrir alla“ sem miðaði að því að tryggja almannaeigu vatnsins á Íslandi. Nær öll samtök á vinnumarkaði skrifuðu undir samkomulag þess efnis
329
Hinsegin dagar verða með öðru sniði þetta árið en undanfarin ár en þó er gleðilegt að ekki þarf að aflýsa þeim með öllu eins og í fyrra þó heimsfaraldur kórónuveirunnar haldi áfram. BSRB styður réttindabaráttu hinsegin fólks og regnbogafánarnir ... með Facebook-síðu Hinsegin daga þar sem settar eru inn upplýsingar um viðburðina.
Hinsegin dagar hafa innt okkur á baráttu hinsegin fólks gegn mismunun og fordómum í tvo áratugi. Það hefur mikið áunnist í baráttu hinsegin fólks á undanförnum árum
330
á undanförnum árum dregið verulega úr stuðningi við fasteignaeigendur. Sá stuðningur hafi verið á formi vaxtabóta sem hafi árið 2011 verið tæplega 19 milljarðar króna en hafi verið áætlaður um 6,2 milljarðar króna á fjárlögum vegna ársins 2016. Vaxtabætur hafi ... því verið lækkaðar um 70% á síðustu fimm árum.
Vaxtabætur henta fólki með lægri tekjur.
BSRB gagnrýnir þetta harðlega í umsögn sinni. Bent er á að vaxtabætur séu sniðnar að þörfum almennings þar sem þeir sem séu með lægri tekjur fái mest en bæturnar ... til að geta staðið undir 20% útborgun af nokkurri íbúð miðað við núverandi fasteignaverð. Því síður muni þær standa undir útborgun eftir fimm ár í ljósi þess hver þróunin hafi verið á fasteignaverði og hvernig líklegt sé að það þróist
331
Til hamingju með daginn!.
Á þessum degi fyrir 44 árum lögðu konur niður launuð sem ólaunuð störf til að sýna fram á mikilvægi vinnuframlags kvenna. Samstaða kvenna skilaði mikilvægum breytingum í átt að jafnrétti. En þrátt ... . Í samanburði við önnur Evrópulönd eru aðstandendur á Íslandi undir mestu álagi allra vegna umönnunar óvinnufærra ættingja, öryrkja eða aldraðra.
Það skyldi því engan undra að konur 50 ára og eldri eru stærsti hópurinn þegar fjölgun örorkulífeyrisþega ... er skoðuð. Það skilar samfélagi þar sem konur lifa að meðaltali 66 heilbrigð ár en meðalævilengdin er 84 ár. Karlar fá að jafnaði 71,5 heilbrigð ár en lifa að meðaltali 81 ár. Konur og karlar stóðu nærri jafnfætis hvað heilbrigði varðar fyrir efnahagshrunið
332
Það hefðu fáir spáð því í byrjun þessa árs að opinberir starfsmenn yrðu enn án kjarasamnings í lok árs, níu mánuðum eftir að samningar runnu út. Þetta er engu að síður raunveruleikinn fyrir þorra 22 þúsund félaga aðildarfélaga BSRB ... sem BSRB hefur unnið að ásamt Reykjavíkurborg og ríkinu undanfarin ár sýnt fram á kosti þess að stytta vinnuvikuna án launaskerðingar bæði fyrir launafólk og atvinnurekendur. Allir vinna, en samt þráast viðsemjendur okkar við og draga viðræður von úr viti ... sem leiðarljós hefði átt að vera hægt að semja um styttinguna á stuttum tíma, ef samningsvilji hefði verið fyrir hendi hjá viðsemjendum okkar.
Munum beita öllum okkar vopnum.
Á nýju ári þurfum við á samstöðu opinberra starfsmanna að halda á ný ... markviss skref í átt að jöfnun launa milli markaða, að samið verði um bætt starfsumhverfi og launaþróunartryggingu.
Á nýju ári mun BSRB og okkar öflugu aðildarfélög beita öllum þeim vopnum sem við höfum til að tryggja þessi miklu hagsmunamál. Verði ... ekki breytingar á viðhorfi viðsemjenda okkar strax í upphafi nýs árs má búast við að við förum að huga að aðgerðum til að leggja áherslu á okkar kröfur.
Sonja Ýr Þorbergsdóttir, formaður BSRB
333
samþykkt það árið 2010 að leggja í þessa vegferð. Málið hafi verið tekið upp á öllum fundum og þingum síðan. . Formannaráð BSRB, sem er æðsta vald bandalagsins milli þinga, tók málið fyrir á fundi ráðisins í byrjun september. Ráðið samþykkti ... markaðinum í um áratug.
Lífeyrisaldur opinberra starfsmanna hækkar úr 65 árum í 67. Þeir sem þegar greiða í sjóðina geta eftir sem áður hætt störfum 65 ára án þess að réttindin skerðist. Þeir geta líka valið að vinna til 67 ára aldurs og bæta ... með því lífeyrisréttindi sín.
Ríki og sveitarfélög hafa skuldbundið sig til að til að leiðrétta launamun á milli opinbera markaðarins og hins almenna. Sú vinna á að taka að hámarki 10 ár.
. Vinna við heildarendurskoðun á lífeyriskerfinu ... hefur verið í gangi frá árinu 2009 þegar aðilar á vinnumarkaði og stjórnvöld gerðu stöðugleikasáttmála. Það er afar mikilvægt að nú hafi náðst samkomulag um nýtt lífeyriskerfi fyrir allt launafólk á Íslandi. Það er hluti af því markmiði að ná sátt á vinnumarkaði .... . Frá upphafi hefur verið fjallað um málið á lýðræðislegan hátt innan BSRB. Formenn allra aðildarfélaga bandalagsins samþykktu formlega árið 2010 að leggja af stað í þessa vegferð. Fjallað hefur verið á tveimur þingum bandalagsins, auk þess sem málið
334
tækifæri.
Lúðrasveit verkalýðsins á sér merka sögu, en hún var stofnuð árið 1953 og hefur því verið starfandi í á sjöunda áratug. Hún var stofnuð að undirlagi verkalýðshreyfingarinnar til að tryggja að ávallt væri hægt að leita til lúðrasveitar ... til að taka þátt í kröfugöngunni þann 1. maí ár hvert. Það hefur gengið eftir og er kröfugangan ár hvert leidd af kröftugum lúðrablæstri og trommuslögum Lúðrasveitar verkalýðsins.
Þeir sem vilja njóta tónlistar lúðrasveitarinnar fá til þess frábært
335
auk þess sem sveitin verður til reiðu að spila við önnur tækifæri eins og hún gerði svo eftirminnilega á baráttufundi BSRB í Bæjarbíó í vor.
Lúðrasveit verkalýðsins á sér merka sögu, en hún var stofnuð árið 1953 og hefur því verið starfandi ... í á sjöunda áratug. Hún var stofnuð að undirlagi verkalýðshreyfingarinnar til að tryggja að ávallt væri hægt að leita til lúðrasveitar til að taka þátt í kröfugöngunni þann 1. maí ár hvert. Það hefur gengið eftir og er kröfugangan ár hvert leidd af kröftugum
336
óbreytt ávinnsla framtíðarréttinda og óbreyttan lífeyristökualdur við 65 ár.
Ekki verður gerð breyting á þegar áunnum réttindum núverandi sjóðfélaga við upptöku á breyttu fyrirkomulagi, hvorki þeirra sem eru í starfi í dag, byrjaðir að taka ... lífeyri eða eiga eldri réttindi hjá sjóðnum. Þau réttindi verða áfram reiknuð í jafnri réttindaávinnslu og miðuð við 65 ára lífeyristökualdur.
Ef þær forsendur sem miðað er við, m.a. forsendur um ávöxtun, ganga ekki eftir, kann í framtíðinni ... að koma til breytinga á áunnum réttindum, annað hvort til hækkunar eða lækkunar. Þetta á ekki við um þá sem byrjaðir eru að taka lífeyri, eða verða orðnir 60 ára við gildistöku breyttra reglna 1. júní n.k. og hafa þar af leiðandi rétt á að hefja töku ... miðaður við 67 ára aldur.
BSRB hvetur félagsmenn sem greiða í A-deild LSR til að mæta á fundi og kynna sér breytingarnar
337
Stjórnvöld gera ráð fyrir umtalsvert minni launahækkunum hjá opinberum starfsmönnum en hjá launafólki á almenna vinnumarkaðinum á næstu árum samkvæmt fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar. Áætlunin mun ekki setja aðildarfélögum BSRB skorður í komandi ... kjarasamningum segir formaður BSRB.
Í forsendum fjármálaáætlunarinnar er gert ráð fyrir því að launavísitalan hækki um 6,4 prósent á yfirstandandi ári og 4,7 prósent á því næsta. Á sama tíma er gert fyrir sem samsvarar 4,3 prósenta launahækkun opinberra ... starfsmanna á yfirstandandi ári og 3,8 prósent á næsta ári, umtalsvert undir meðaltalsþróuninni.
„Þetta er auðvitað bara áætlun og setur okkur og okkar aðildarfélögum engar skorður í komandi kjarasamningsviðræðum,“ segir Sonja Ýr Þorbergsdóttir ... undanfarin ár og að sífellt fleiri vinnustaðir séu reknir á lágmarksmönnun. Þetta verður eitt af stóru málunum í komandi kjarasamningsviðræðum enda ljóst að það mun fylgja því kostnaður fyrir vinnustaðina,“ segir Sonja.
Lenging fæðingarorlofs jákvæð
338
Jöfn tækifæri til menntunar og fræðslu við hæfi að skyldunámi loknu er hornsteinn hvers samfélags. . Frá og með ársbyrjun 2015 hafa fjöldatakmarkanir gert þeim sem orðnir eru 25 ára erfitt að afla sér menntunar til stúdentsprófs ... . Afleiðingarnar urðu þær að nemendum 25 ára og eldri fækkaði um 742 milli áranna 2014 og 2015 samkvæmt svari menntamálaráðherra við fyrirspurn á Alþingi
339
þar sem hún hafði yfirumsjón með fræðslumálum. Áður vann hún hjá Jafnréttisstofu auk þess sem hún var um fjögurra ára skeið formaður Kvenréttindafélags Íslands og er ein af stofnendum Bríetar, félags ungra femínista.
Hún stundaði nám í mann- og kynjafræði við Háskóla ... Íslands og fólksflutningafræði (e. Migration Studies) við Sussex University.
Rakel Pálsdóttir hefur tekið tímabundið við stöðu samskiptastjóra BSRB. Rakel hefur starfað við kynningarmál og almannatengsl í tæp 20 ár og hefur víðtæka reynslu ... á því sviði auk verkefna- og viðburðastjórnunar. Undanfarin þrjú ár starfaði hún hjá Eflingu þar sem hún hafði umsjón með kynningarmálum. Áður var hún forstöðumaður almannatengsla hjá Samtökum iðnaðarins og kynningarstjóri hjá Eddu útgáfu.
Rakel
340
„Komandi kjarasamningar verða því ekki bara að fela í sér kjarabætur, betri aðbúnað og starfsskilyrði heldur verða stjórnvöld og atvinnurekendur allir að leggjast á árarnar ... í heild sinni hér að neðan:.
.
Kæru félagar..
Árið sem nú ... er að líða undir lok var um margt viðburðarríkt á vinnumarkaði. Vinnudeilur og verkföll settu nokkurn svip á kjaraviðræður þótt flest aðildarfélaga BSRB hafi gert sína samninga án þess að til beinna aðgerða kæmi. Kjarasamningar voru víðast framlengdir til árs ... og því verður eitt helsta viðfangsefni næsta árs að gera nýja samninga..
Lagt var upp með hóflegar launahækkanir í því skyni að stuðla að auknum stöðugleika. Launafólk ... á þessu á komandi ári og hagsmunaaðildar fái sömu aðkomu og áður í stefnumótun og ákvarðanatöku..
Stjórnvöld verða að átta sig á því að launafólk eitt