1
Ráðast þarf í heildarendurskoðun á íslenska barnabótakerfinu með það að markmiði að skerðingarmörkin hækki verulega og fleiri foreldrar fái fullar bætur. Ný skýrsla sem Kolbeinn Stefánsson félagsfræðingur vann fyrir BSRB sýnir með skýrum hætti ... að kerfið er flókið og ómarkvisst.
Ólíkt barnabótakerfunum á hinum Norðurlöndunum eru það fyrst og fremst allra tekjulægstu foreldrarnir sem fá barnabætur á Íslandi. Í Noregi, Svíþjóð og Finnlandi fá allir foreldrar sömu barnabætur, óháð efnahag ... . Í Danmörku eru barnabæturnar skertar hjá fólki sem komið er um eða yfir meðaltekjur.
Það er afar slæmt að íslenska barnabótakerfið sé farið að virka eingöngu sem ómarkviss og stundum tilviljunarkenndur stuðningur við þá allra tekjulægstu ... sem fyrirmyndar. Það þarf að byggja nýtt barnabótakerfi sem byggir á bestu mögulegu gögnum um þarfir ólíkra fjölskyldna.
Við eigum ekki að sætta okkur við að skerðingarnar í barnabótakerfinu séu svo miklar að launafólk á lágmarkslaunum fái litlar sem engar ... barnabætur. Vissulega er jákvætt að styðja vel við allra tekjulægstu hópana í samfélaginu en þá þarf að gera það óháð aldri barna og ljóst er að fleiri þurfa á aðstoðinni að halda.
Eigi barnabótakerfið að skila þeim grundvallarmarkmiðum að jafna stöðu
2
Skerðingar í íslenska barnabótakerfinu eru mun meiri en í danska kerfinu og byrja bætur foreldra tveggja ungra barna að skerðast þó tekjur séu vel undir lágmarkslaunum. Í Danmörku skerðast bæturnar ekki fyrr en tekjur nálgast meðallaun í landinu ... með tveimur fyrirvinnum og tveimur börnum undir sjö ára aldri fær. Á lárétta ásinum er hlutfall af meðaltekjum í landinu.
Appelsínugula línan á myndinni sýnir hins vegar hvernig skerðingarnar eru í danska barnabótakerfinu. Sambærilegar fjölskyldur ....
.
Skýrsla Kolbeins sýnir svart á hvítu nauðsyn þess að endurskoða íslenska barnabótakerfið frá grunni. Skilgreina þarf með skýrum hætti hver markmið kerfisins eiga að vera og smíða kerfi sem nær þeim markmiðum. BSRB kallar eftir því að ráðist verði ... í heildarendurskoðun á íslenska barnabótakerfinu án tafar.
Frekari umfjöllun um skýrslu Kolbeins má finna
3
Endurskoða þarf íslenska barnabótakerfið frá grunni enda nýtist það nær eingöngu sem stuðningur við allra tekjulægstu hópana í samfélaginu að mati BSRB. Þá þarf að draga verulega úr tekjutengingum í kerfinu með það að markmiði að auka ... Stefánsson, doktor í félagsfræði, vann fyrir BSRB kemur fram að ólíkt barnabótakerfum hinna Norðurlandanna gagnist íslenska barnabótakerfið nær eingöngu foreldrum með afar lágar tekjur. Fyrir vísitölufjölskyldu með tvær fyrirvinnur nálægt meðaltekjum ... eru bæturnar litlar eða engar. Fjölskyldur í þeirri stöðu á hinum Norðurlöndunum fá umtalsverðar barnabætur.
„Það þarf að ráðast í heildarendurskoðun á barnabótakerfinu þar sem sett verða skýr markmið og kerfið útfært þannig að það nái þeim markmiðum ... ,“ segir Sonja Ýr Þorbergsdóttir, formaður BSRB. „Eins og við sjáum svart á hvítu í skýrslunni kemur íslenska kerfið ágætlega út þegar eingöngu er litið til tekjulágra foreldra ungra barna, en stendur barnabótakerfum hinna Norðurlandanna langt að baki.
Skýrsla Kolbeins var kynnt á fundi um barnabótakerfið sem BSRB stóð fyrir í morgun. „Þær upphæðir sem allra tekjulægstu fjölskyldurnar fá í barnabætur á Íslandi eru háar í norræna samhenginu en það er þó að nokkru leyti bundið við fjölskyldur með ung börn
4
BSRB stendur fyrir morgunverðarfundi um barnabætur á Íslandi miðvikudaginn 4. desember næstkomandi. Þar mun Kolbeinn Stefánsson, doktor í félagsfræði, kynna nýja skýrslu um barnabótakerfið á Íslandi sem hann vann fyrir BSRB.
Fundurinn ... og fræðast um barnabótakerfið. Nánari upplýsingar má finna á Facebook-viðburði sem stofnaður hefur verið fyrir fundinn og þar má einnig skrá sig til þátttöku
5
á nýju húsnæði Landspítalans.
Þá eru það vonbrigði að engin breyting sé boðuð á framlögum til almenna íbúðarkerfisins þrátt fyrir erfiða stöðu leigjenda, sér í lagi einstæðra foreldra á leigumarkaði.
Endurskoða þarf barnabótakerfið.
BSRB fagnar því að barnabætur séu hækkaðar en kallar eftir því í umsögn sinni að ráðist verði í heildarendurskoðun á barnabótakerfinu. Þar verði að líta til barnabótakerfa á hinum Norðurlöndunum þar sem allir fá sömu bætur óháð efnahag
6
Það þarf að ráðast í heildarendurskoðun á barnabótakerfinu og fara í saumana á húsnæðisstuðningskerfinu líka.“ segir Sonja
7
það verkefni að ráðast í heildarendurskoðun á barnabótakerfinu þar sem aðeins tekjulægstu foreldrarnir fá barnabætur hér á landi í núverandi kerfi á meðan foreldrar á flestum öðrum Norðurlöndum fá allir sömu bætur óháð efnahag.
Þarf aðgerðir ... , innflytjendum og einstæðum foreldrum. Auka verður framlög til almenna íbúðakerfisins, hækka greiðslur almanna- og atvinnuleysistrygginga til að draga úr tekjuójöfnuði, og draga verður stórlega úr tekjutengingum barnabótakerfisins þannig að bæturnar skerðist
8
mest þeim tekjulægustu, betra barnabótakerfi og lengingu fæðingarorlofs. Við höfum reynt að sporna við kulnun í starfi, staðið vörð um heilbrigðiskerfið og unnið að úrbótum á húsnæðismarkaði. Við höfum einnig haldið áfram að krefjast jafnréttis ... sem við höfum til að tryggja þetta mikla hagsmunamál. Breytist viðhorf viðsemjenda okkar ekki snarlega á nýju ári má búast við að við förum að huga að aðgerðum snemma á næsta ári.
Endurskoða þarf barnabótakerfið frá grunni.
Þó kjarasamningar séu ... lausir og mikil vinna fari í að semja hefur BSRB einnig sinnt öðrum málum á árinu sem nú er að líða. Undir lok árs kynntum við skýrslu um barnabætur á Íslandi í samanburði við hin Norðurlöndin. Sú yfirferð sýndi að barnabótakerfið nýtist fyrst og fremst ... sér fyrir því að barnabótakerfið verði endurskoðað frá grunni með það að markmiði að fleiri foreldrar fái barnabætur. Þar mætti til dæmis horfa til barnabótakerfisins í Danmörku þar sem bætur skerðast ekki fyrr en foreldrar eru komnir með um eða yfir meðaltekjur
9
þar sem konur eru í meirihluta,“ segir Sonja.
„Markmiðið með barnabótakerfinu er að jafna tekjur og brúa bilið milli þeirra tekjulægri og þeirra sem hafa meira milli handanna. Kerfið hefur að meginstofni til verið óbreytt í fjölda ára og því er mikilvægt
10
skattkerfið betur sem tekjujöfnunartæki,“ segir í ályktuninni.
Ýmsar leiðir til að auka svigrúmið.
Þar er það einnig harmað að ekki sé lagt til að dregið verði úr tekjutengingum í barnabótakerfinu og bent á leiðir til að auka svigrúmið
11
ekki geta notið óskertra barnabóta..
„Þessar staðreyndir sýna glöggt fram á að heildarendurskoðun á barnabótakerfinu er þörf. Það getur ekki talist eðlilegt
12
og skerðingar voru á vaxta- og barnabótakerfunum.
Gríðarlegar hækkanir á húsnæðisverði hafa svo ýtt enn frekar undir þessa þróun með auknum kostnaði bæði þeirra sem kaupa og leigja. Óánægju launafólks má ekki síður rekja til ríflegra launahækkana
13
segir Sonja að þó mikil vinna hafi farið í að reyna að ná kjarasamningi hafi BSRB einnig unnið að fjölmörgum öðrum mikilvægum málefnum. Bandalagið gaf út skýrslu um barnabótakerfið og hélt vel heppnað málþing um kulnun. Eitt af langtímabaráttumálum BSRB
14
barnabótakerfið
15
árum til að tryggja húsnæðisöryggi launafólks í lægri tekjuhópum og að byrði húsnæðiskostnaðar verði ekki umfram 25 prósent af ráðstöfunartekjum.
BSRB hefur lengi kallað eftir stórefldu barnabótakerfi á Íslandi. Kerfið í dag er ekki fullnægjandi
16
stuðningskerfum við barnafjölskyldur líkt og barnabótakerfinu.
Lögreglumenn kjarasamningslausir 13 mánuði.
Þrátt fyrir að kjarasamningar flestra aðildarfélaga BSRB hafi verið undirritaðir og samþykktir í atkvæðagreiðslum er einn af okkar
17
og aukinnar tíðni þunglyndiseinkenna. Sú niðurstaða samræmist erlendum rannsóknum.
Í frumvarpinu er boðuð hækkun barnabóta en svo virðist sem sú hækkun sé óveruleg. BSRB hefur kallað eftir grundvallarbreytingu á barnabótakerfinu svo stuðningurinn verði