61
hafa verið benda til að kynferðisleg áreitni sé landlæg og alvarleg á íslenskum vinnumarkaði. Fjöldi þeirra kvenna sem sagði sögur sínar af kynferðislegri áreitni undir myllumerkinu #metoo vakti marga til umhugsunar og ljóst er að brýn þörf er á vitundarvakningu
62
.
Þær fjórar atvinnugreinar sem valda um 75% af losun íslenska hagkerfisins, leggja um 12% til landsframleiðslunnar og um 10% af starfandi vinna í þessum greinum. Þar með er ekki öll sagan sögð. Þrjár þessara greina, flutningar með flugi, framleiðsla málma
63
Það verður því meira að komast að í umræðunni en verðbólga og vextir enda kosið til fjögurra ára.
Yfir hundrað ára saga ASÍ og BSRB er samofin samfélagsþróuninni og við höfum bæði reynslu af því að starfa náið með ríkisstjórnum að heildarhagsmununum
64
annars vegar og ríkinu hins vegar. Tilraunaverkefni borgarinnar, sem byrjaði með styttingu vinnutímans á tveimur vinnustöðum, var í ár útvíkkað verulega vegna jákvæðra niðurstaðna og nær nú til rúmlega 2.000 borgarstarfsmanna. Sömu sögu er að segja
65
því til framtíðar að stimpilklukkan muni af þessum sökum heyra sögunni til og aðaláherslan verði á verkefnin. Þessi baunatalning á vinnutíma er því í raun nú þegar orðin úrelt. Það er svo umhugsunarefni hvernig tryggja megi jafnræði milli þeirra hópa á vinnumarkaði
66
að fresta aðgerðum svo að heilsuverndin var dýrari þegar uppi var staðið. Það heyri nær sögunni til enda hafa biðlistar styst verulega. . Loks sé reynslan afar jákvæð varðandi heilsu og vellíðan starfsfólks. Veikindafjarvistum hafi fækkað
67
að verðleikum og að vinnuaðstæður séu mannsæmandi. Það er enn merkilegra þegar því er haldið fram að jafnrétti muni einhvern vegin koma af sjálfu sér með tíð og tíma, enda sýnir sagan okkur að það er rangt.
Lykilfólkið í faraldrinum
68
þar sem allt of margir þjást enn. Á þrældómsárunum sem fylgdu á eftir hruninu, sáum við hvernig eigur fólks voru ryskugaðar upp í stærsta eignaþjófnaði sögunnar. Og hver fékk reikninginn vegna hrunsins sendan heim? Það var almenningur, launafólk í landinu
69
bæði úr umræðum dagsins og við þekkjum hana einnig frá lærdómi sögurnar; hvernig staðreyndum hefur verið snúið á haus og heilu samfélögin leidd á forað sundurlyndis og ótta með skelfilegum afleiðingum. Þessi áhersla á að halda taktvisst fram einhverri endaleysu
70
aðgerðum. Það verði árið sem við gerum kvenna-kjarasamninga til að afsláttarkjör heyri sögunni til og við leiðréttum vanmat á störfum kvenna
71
skakkt verðmætamat kvennastarfa á grundvelli tillagnanna.
Við þekkjum það úr sögunni að jafnrétti kemur ekki af sjálfu sér. Mikilvægustu breytingarnar í átt jafnrétti kynjanna hafa komið til vegna þess að fjölmargir úr ólíkum áttum með breiða
72
hlýnun hefði skelfilegar afleiðingar.
Það er auðvelt að tapa áttum í þessari upptalningu og samt er bara hálf sagan sögð. Sú losun sem vísað er í hér að ofan er það sem kallað er losun á beina ábyrgð íslenskra stjórnvalda. Um þriðjungur
73
þess að umskiptin takist vel. Flestum Norðurlandabúum kann að finnast þetta sjálfsagt mál en sú er ekki alltaf raunin. Við þurfum ekki að leita langt til að hitta félaga og vini í verkalýðshreyfingunni sem hafa aðra sögu að segja. Þess vegna verða stjórnvöld
74
afleiðingar af uppeldi og sögu sem nær langt aftur í tímann og úr viðmiðum okkar og gildum verða til staðalímyndir. Almennt reyni fólk að brjóta þær, en einungis upp að vissu marki. „Við reynum eftir fremsta megni að finna staðalímyndir. Við viljum
75
fjármuna með hliðsjón af hagnaðarvon í stað þarfa, fengið byr undir vængi með svokölluðum “valfrelsislögum” (Lagen om valfrihetssystem, LOV). En valfrelsi var fyrir hendi áður en þessi lög komu til sögunnar. Valfrelsi samkvæmt «valfrelsislögunum» ætti
76
úr ofbeldissamböndum þar sem fjárhagslegt sjálfstæði skortir.
Sagan sýnir okkur að það gerist ekkert nema við séum með fólk við stjórnvölinn sem setur jafnrétti kynjanna í forgang. Allskonar lagaákvæði hafa verið í gildi um jafnrétti kynjanna í meira en hundrað
77
launafólks og krefjast þess að við nýtum þetta tækifæri til að leiðrétta þetta rammskakka verðmætamat.
Berjumst fyrir sanngjörnu og öruggu samfélagi.
Á alþjóðlegum baráttudegi verkalýðsins lítum við til sögunnar. Við minnumst samstöðu
78
í samfélagslegri sátt um nýja efnahagsstefnu. Sátt um að skapa skuli mannsæmandi störf fyrir öll og dreifingu verðmæta í gegnum réttláta og framsækna skattastefnu. Þar sem félagslegar aðgerðir eru í forgrunni og niðurskurðarstefna heyrir sögunni
79
.
.
Kæru félagar.
Árið sem nú líður undir lok hefur verið eitt það viðburðaríkasta í sögu BSRB og á íslenskum vinnumarkaði sem heild. Þar ber hæst að nefna vinnudeilur, verkföll og loks langtímasamninga sem munu hækka laun
80
við barnafjölskyldur og tekjulægri einstaklinga. Kaupmáttaraukningin í þessari uppsveiflu á að skila sér til allra!.
Stöndum saman gegn ójöfnuði.
Við skulum horfa fram á veginn á þessum alþjóðlega baráttudegi. Sagan sýnir með skýrum hætti hverju samtök