121
í almannaþjónustunni. Þeir sem sinna almannaþjónustu eru í mörgum tilvikum í miklum samskiptum við fólk. Þar má nefna heilbrigðisstéttir starfsfólk í skólum, í löggæslu og fleiri. Rannsóknir sýna að hættan á veikindum og kulnun er mun meiri meðal fólks ... í þjónustustörfum vegna þess álags sem fylgir því að vera í nánum samskiptum við fólk alla daga og oft í krefjandi aðstæðum.
Í ljósi þessa starfsumhverfis þurfa opinberir atvinnurekendur, ríki og sveitarfélög, að ganga fram með góðu fordæmi. Þau þurfa
122
í minnisblaði BSRB.
Þá er kallað eftir því að stjórnvöld viðurkenni mikilvægt framlag framlínustarfsfólks í baráttunni gegn heimsfaraldrinum. Þar sé til dæmis um að ræða fólk sem sé í nánum samskiptum við skjólstæðinga sína og því í aukinni smithættu ... . „Mikill fjöldi launafólks hefur lagt sitt af mörkum til að vernda heilsu og líf, veita velferðarþjónustu og halda skólakerfinu gangandi. Langvarandi álag hefur verið á fólk í þessum störfum og hefur það lagt heilsu sína í hættu og þurft að sæta ýmsum ... takmörkunum umfram aðra í samfélaginu vegna náinna samskipta við viðkvæma hópa í störfum sínum. Mjög mikilvægt er að fólk í þessum störfum finni fyrir hvatningu og stuðningi frá stjórnvöldum bæði í orði og borði. BSRB vill að framlínustarfsfólki verði veitt
123
er þó alls ekki fræðigrein, heldur hugleiðingar og tilraun til að setja umræðuna í samhengi sem gagnast félögum í Sameyki og öðru baráttufólki fyrir réttindum vinnandi fólks.
Óskýrleiki hugtaka og bútasaumur. Persónur og leikendur ... það til að flækja einföldustu hluti. Það er þó ekki bara við okkur að sakast, það er mikil saga þarna sem við verðum að bera virðingu fyrir. Réttarbætur sem samstaða og barátta stéttarfélaga hefur skilað okkur og fólk óttast eðlilega að missa ....
Íslenskur vinnumarkaður byggir á ákveðinni tvíhyggju þegar kemur að því að skilgreina fólk sem hefur lífsviðurværi sitt af því að vinna fyrir aðra. Annað hvort ertu launamanneskja eða þá sjálfstætt starfandi. Ef þú ert sjálfstætt starfandi er eiginlega ....
Samkeppnisréttur ekki heilagur réttur. Ég hef upplifað að það gætir ákveðinnar tregðu hjá stéttarfélögum að taka umræðu um réttindi sjálfstætt starfandi einstaklinga. Það er vel skiljanlegt. Sjálfstætt starfandi fólk er oftast ekki í stéttarfélagi ... á milli kerfa er raunveruleg. Eitt stærsta vandamálið er þó skortur á samstöðunni sem við sem störfum innan verkalýðshreyfingarinnar vitum að er okkar helsti styrkur. Fólk sem starfar í gerviverktöku á allt sitt undir því að fá greitt frá atvinnurekanda
124
í dag.
Þar fjallaði hún meðal annars um hvernig COVID-19 faraldurinn hafi varpað ljósi á mikilvægi hæfniþátta sem Alþjóða efnahagsstofnunin hafi talið mikilvæga fyrir vinnandi fólk að tileinka sér fyrir árið 2025. Þar má til dæmis nefna ... að koma nærri. „Opinber þjónusta snýst um fólk. Hún snýst um að fylgja fólki í þeirra verkefnum frá vöggu til grafar,“ sagði Guðfinna.
Hún hvatti þar til þess að launafólk hugi að eigin starfsþróun, möguleikum sínum til að þróast faglega, tileinka ... sér nýja þekkingu, leikni og viðhorf sem nýtist í starfi. Það megi ekki vera eitthvað sem fólk ákveður að gera í eitt skipti heldur eigi það að vera vinna sem er sífellt í gang.
Hugum að hugaraflinu.
Guðfinna benti á að starfsþróun snúist
125
á mörgum heimilum og íbúarnir því berskjaldaðir fyrir eldsvoðum. Ungt fólk og leigjendur eru þar í mestri hættu samkvæmt könnunum sem Capacent Gallup hefur gert fyrir LSS og Eldvarnabandalagið ... og eldvarnateppi. Nú fer í hönd tími þegar eldhætta eykst á heimilum. Slökkviliðsmenn hvetja fólk því til að grípa til viðeigandi varúðarráðstafana. .
Lágmarkseldvarnir á heimilum eru:.
- Reykskynjarar, tveir eða fleiri
126
– stéttafélags lögðu niður störf í morgun í m.a í leikskólum á Suðurlandi og höfninni í Þorlákshöfn, en ljóst er að verkfall hafnarstarfsmanna mun hafa áhrif á vöruflutninga til landsins. „Það er mikill hugur í fólkinu okkar á Suðurlandi en ég hitti mörg ... þeirra á fundi um verkfallsvörslu í morgun. Það er sama hvert maður kemur, fólki er heitt í hamsi og skilur ekki hvers vegna sveitarfélögin eru ekki löngu búin að leiðrétta þessa launamismunun og hækka lægstu launin.“.
Frekari upplýsingar
127
Eins og fyrri rannsóknir Rúnars hafa leitt í ljós er algengt að fólk fresti heimsóknum til tannlæknis eða hætti við þær af fjárhagsástæðum. Þetta á sérstaklega við um fólk í lægstu tekjuhópunum og þá sem eru með líkamlega fötlun. Þá er algengara að ungt ... fólk og þeir sem eru einhleypir fresti heimsóknum til tannlæknis eða sleppi þeim alveg. Nánar var fjallað
128
leiguíbúðina afhenta hjá Bjargi og að enn fleiri íbúðir séu að verða tilbúnar. Hún sagði að ungt fólk ætti erfitt með að komast í öruggt leiguhúsnæði hér á landi.
„Hér hefur ekki verið neinn alvöru leigumarkaður síðari ár á Íslandi fyrr en nú með komu ... Bjargs íbúðafélags. Við í verkalýðshreyfingunni vildum breyta þessu, búa til heilbrigðan leigumarkað, og því settumst við niður og spurðum okkur hvernig verkalýðshreyfingin gæti breytt þessari stöðu á leigumarkaðnum. Hvernig við gætum veitt fólki öruggt ... húsnæði þannig að fólk ætti ekki í vændum að húsnæði yrði selt ofan af því, og einnig að húsleigan væri ávallt á hagkvæmu verði. Það sem er svo dásamlegt við að afhenda Hjördísi Björk lyklana hér í dag er að við sjáum þennan draum rætast; sem var í fyrstu
129
ef fólk ætlar á annað borð að fara..
Viðamikil dagskrá verður á Nordiskt Forum sem skiptist gróflega í fernt. Í fyrsta lagi má nefna dagskrána á stóra sviðinu í Malmö Arena ... . .
Þátttakendur skrá sig til leiks á heimasíðu Nordiskt Forum, www.nf2014.org, en þar eru allar helstu upplýsingar á íslensku. Þegar fólk skráir sig inn
130
þeirra sem eru smitaðir eða hafa komist í snertingu við þá sem eru með smit er eitt áhrifaríkasta tækið til að takmarka úrbreiðslu COVID-19. Þess vegna voru sett lög um tímabundnar greiðslur vegna launa fólks í sóttkví sem tryggja þeim sem geta ekki sinnt vinnu sinni ... í sóttkví laun á meðan á henni stendur. Það á líka við um einstaklinga sem eiga börn yngri en 13 ára sem þurfa að fara í sóttkví.
Fólk með undirliggjandi sjúkdóma getur þurft að vera í sóttkví þó það hafi ekki átt í samneyti við smitaðan einstakling
131
af erlendum uppruna - Hvar kreppir að?“ kemur fram að konur af erlendum uppruna vinna iðulega í einhæfum láglaunastörfin, oft langan vinnudag og oft að mestu með öðru fólki af erlendum uppruna, gjarnan í vaktavinnu, eru oft ofmenntaðar í þau störf ... störfum eða ólaunuðum þá upplifa þær oftar en ekki að það séu of fáar hendur til að sinna eldra fólki, fötluðu fólki, veiku fólki og börnum. Svo koma þær heim og annast börnin, ættingjana og heimilið. Ofan á þetta allt saman bætist svo líkamlegt ... þannig að þau bresti. Við verðum að tryggja sterkt velferðarkerfi sem greiðir laun í samræmi við þau verðmæti sem störfin skapa, tryggir öruggt og heilsusamlegt vinnuumhverfi, axlar ábyrgð á umönnun aldraðra, barna og veikra og jafnar möguleika fólks í gegnum ... stuðningskerfi stjórnvalda.
Fjárfesting í almannaþjónustunni sem grípur okkur öll í mótvindi lífsins og tryggir konum fjárhagslegt sjálfstæði er besta fjárfestingin fyrir friði og öryggi. Aðgerðir sem stuðla að heilbrigði fólks og grípur
132
til að fólk geti komið þaki yfir höfuðið í ljósi þess að stjórnvöld hafa lítið sem ekkert gert til að tryggja önnur stuðningsúrræði að því markmiði.
Leggst bandalagið alfarið gegn tillögu um heimild til sparnaðar í formi tilgreindrar séreignar ... réttindi meirihluta fólks á almennum vinnumarkaði upp á við til að þau væru í samræmi við réttindi fólks á opinberum vinnumarkaði, en það var gert með hækkun iðgjalda til lífeyrissjóða um 3,5%. Árið 2016 sömdu ASÍ og SA um að ráðstafa mætti þessari viðbót ... en hefur valið að nýta möguleika til greiðslu í tilgreinda séreign að fullu. Þá krefst valið á milli sparnaðarleiða þess að fólk sé vel upplýst um þá áhættu sem slíku vali fylgir. Það mun bitna sérstaklega á tekjulægra fólki og konum sem lifa að meðaltali rúmum ... undan samtryggingarmætti lífeyriskerfisins með sama hætti og frumvarpið gerði fyrir breytinguna, eins og það var lagt fram í samráðsgátt stjórnvalda. Jafnframt hafnar bandalagið þeirri stefnu stjórnvalda að lífeyriskerfið sé nýtt til að fólk geti komið
133
til fólks í sóttkví og hlutabætur. Þá verða tekjutengdar atvinnuleysisbætur greiddar í sex mánuði í stað þriggja áður. BSRB styður aðgerðir stjórnvalda en telur að ganga þurfi lengra í ákveðnum tilvikum.
Það á til að mynda við um foreldra sem þurfa ... eru lokaðir. Þá á getur fólk í tekjulægri hópum getur síður unnið heiman frá. Lokanir í skólum munu því bitna verst á konum og tekjulægri hópum samfélagsins og brýnt að bregðast við því með greiðslum sambærilegum við þær sem renna til þeirra sem þurfa að vera ... í uppsagnarfresti með stuðningi úr ríkissjóði nema að hámarki 633.000 krónum á mánuði.
Atvinnuleysi er fólki almennt erfitt og fjárhagslegt óöryggi sem því veldur mikill streituvaldur. Með hækkun tekjutengdra atvinnuleysistrygginga og hækkun ... grunnbóta yrði framfærsla þess stóra hóps sem úrræðið mun ná til að öllu leyti betur tryggð. Fólk yrði betur í stakk búið til að takast á við atvinnuleit, taka ákvarðanir um nám eða aðrar leiðir til að afla sér lífsviðurværis til framtíðar. Hækkunin myndi
134
upp og munu halda áfram að koma upp. Til þess að tryggja öryggi samfélagsins, og sérstaklega viðkvæmra hópa, er mikilvægt að afkoma launafólks sé tryggð, svo fólk veigri sér ekki við að fylgja tilmælum yfirvalda,“ segir meðal annars í umsögn BSRB ... þúsund króna barnabótaauka. Þetta telur BSRB ómarkvisst og leggur til að þeir fjármunir sem ætlaðir eru í úrræðið verði nýttir þannig að fólk á atvinnuleysisskrá sem er með börn á framfæri og tekjulægri fjölskyldur fái hlutfallslega mest ... til Vinnumálastofnunar með sama hætti og vegna launagreiðslna til fólks í sóttkví.
Á móti undanþágum frá virðisaukaskatti.
BSRB mótmælir áformuðum undanþágum frá virðisaukaskatti vegna vinnu við endurbætur á íbúðahúsnæði, sem hækka á úr 60 prósent í 100 ... og aðra þjónustu fyrir efnameira fólk. Betra væri að nýta þá fjármuni sem ætlaðir hafi verið í þetta inn í fjárfestingaráætlun stjórnvalda til að skapa störf. Sama eigi við um endurgreiðslu virðisaukaskatts til félagasamtaka, réttara sé að setja fjármunina
135
mönnunarvanda, minnkað álag á starfsfólk og lækkað veikindatíðni. Þá segja fulltrúar bæjarins dvalartíma barna of langan, sem sé ekki gott fyrir börnin. Vinnumarkaðurinn sé breyttur og mikið af fólki hafi styttri eða sveigjanlegan vinnutíma og geti því sótt ... vinnandi fólks vinnur í kringum 8 tíma vinnudag (40 stunda vinnuvika) er ekki sanngjarnt að sveitarfélög geri þá kröfu að börn verði styttra á leikskóla.
Foreldrar í Kópavogi hafa eðlilega lýst áhyggjum yfir breytingunum en veruleiki foreldra ... til að vinna heima og treysta sér til þess að gera það með leikskólabarn eða -börn á heimilinu. Það á þó aðallega við störf þar sem hærri laun eru greidd, til dæmis ýmis sérfræðistörf. Fólk með fasta viðveru á lægri launum hefur ekki sama sveigjanleika – nema ... að Kópavogsbær skapi frekari pressu á konur til að vera í hlutastörfum og velti þannig mönnunarvanda bæjarins yfir á þær. Kópavogsbær er ekki einungis að refsa fólki fjárhagslega heldur ýtir bærinn undir foreldrasamviskubit með því að vísa til þess að börn hafi
136
Covid-19 heimsfaraldurinn hefur dregið skýrt fram mikilvægi öflugs heilbrigðiskerfis, ekki bara í baráttunni við Covid heldur ekki síður almennt fyrir lífskjör og velmegun fólks. Ný spá sýnir að fjöldi aldraðra á hvern heilbrigðisstarfsmann muni ... aukast á næstu árum.
Því er spáð að í Evrópu muni öldruðum, fólki 65 ára og eldra, að baki hvers starfsmanns í heilbrigðis- og félagsþjónustu fjölga lítið eitt til ársins 2030 frá því sem var árið 2018. Að jafnaði eru nú um 5,4 aldraðir ... við COVD-19 heldur er það mikilvægur þáttur þegar kemur að lífskjörum og velmegun fólks. Cedefop er með þessari greiningu að ítreka mikilvægi þess að fjárfestingar í heilbrigðis- og félagsþjónustu verði í takt við þær lýðfræðilegu breytingar
137
Sveitarfélög landsins eru að mismuna starfsfólki sínu, fólki sem vinnur sömu eða sambærileg störf, jafnvel inni á sömu vinnustöðum, með þeim afleiðingum að sumir eiga að sætta sig við 25% minni launahækkun en aðrir. Þannig er starfsfólki gert
138
Í gegnum NFS samræma bandalögin sína vinnu milli landa og nýta samtakamáttinn til að þrýsta á um breytingar. Í allri vinnu sambandsins er lögð áhersla á sjálfbærni, mannréttindi og réttindi vinnandi fólks.
Á árinu sem nú er að hefjast mun ... Norðurlöndin til að beita neyðarúrræðum í efnahagsmálum og takmarka frjálsa för fólks milli landa. Þessar takmarkanir á ferðafrelsi hafa hamlað samstarfi milli landa. Þrátt fyrir þær áskoranir sem við stöndum frammi fyrir er ljóst að öryggisnetið í norrænum
139
sem hægt er til að draga úr líkum á smiti.
Útbreiðsla COVID-19 hefur verið hröð á heimsvísu og hafa heilbrigðisyfirvöld beint þeim fyrirmælum til fólks sem hefur mögulega komist í snertingu við veiruna eða smitaða einstaklinga að vera í sóttkví í 14 daga ... og hreinlæti í kringum augu, nef og munn er mikilvægt og fólk er hvatt til þess að forðast að heilsa með handabandi á meðan hættustig varir yfir.
Sé grunur um smit skal hafa samband við símanúmerið 1700 og eru einstaklingar beðnir um að mæta
140
fólk í almannaþjónustunni. Verkefninu er ekki lokið enda vegferðin í átt að betri vinnutíma í vaktavinnu rétt að hefjast. Við munum áfram vinna að því að tryggja að allir vinnustaðir prófi sig áfram að framtíðarfyrirkomulagi með virku og góðu samtali ... áherslu á að afkoma fólks sem misst hefur vinnuna verði varin með hækkun atvinnuleysisbóta og lengra bótatímabili. En það er ekki nóg til að koma okkar samfélagi út úr þessari kreppu. Til þess þurfum við að skapa störf sem standa undir góðum lífskjörum ... og auka jöfnuð.
Mikið atvinnuleysi hægir á efnahagsbatanum og því hefur okkar áhersla verið að stjórnvöld geri allt sem í þeirra valdi stendur til að skapa fjölbreytt störf fyrir ólíka hópa fólks. Það má gera með aukinni opinberri fjárfestingu ... um menntakerfið, félagsþjónustuna og almannavarnir.
En okkar fólk í framlínunni getur heldur ekki staðið vaktina endalaust. Við höfum lagt allt okkar traust á þau í heimsfaraldrinum og álagið hefur verið gríðarlegt á grunnstoðum opinbera kerfisins. Núna ... verður fyrir.
Af hverju borgum við fólki sem passar upp á peningana okkar hærri laun en fólkinu sem menntar börnin okkar eða hugsar um foreldra okkar þegar þau komast á efri ár? Af hverju tökum við ekki tillit til þess tilfinningalega álags