441
samþættur og réttláttur vinnumarkaður fyrir alla. NFS vill því:.
• standa vörð um mannréttindi, sérstaklega réttindi launafólks og stéttarfélaganna.
• efla norrænt, evrópskt og alþjóðlegt samstarf sem miðar að því að treysta stöðu
442
sem aftur eykur álagið á þau sem standa vaktina. Launaumslagið tekur að engu leyti tillit til verðmætis starfanna heldur er stærstur hluti þeirra á lægstu launum sem greidd eru á vinnumarkaði. Þannig er verið að bæta gráu ofan á svart með því að mismuna þessu
443
migrants sector?' Foreign women in Icelandic labour market.
Erindi:.
Merab Glenn Atuhyre, MPA og atvinnuleitandi: Reynsla mín af íslenskum vinnumarkaði.
Leila Floresca
444
á vinnumarkaði, bæði það að gefa karlmönnum meiri kost á að sinna umönnun og heimilisstörfum og ekki síður með því að gefa konum kost á að hækka starfshlutfall sitt án þess að auka vinnuskyldu og hækka þannig tekjur kvenna.
Tilraunverkefni
445
til að búa við minni sveigjanleika á vinnumarkaði almennt. Oftar en ekki sé um framlínufólk að ræða sem þurfi sárlega á auknum sveigjanleika og styttri vinnutíma að halda.
Þannig höfðu um 22 prósent þeirra sem aðeins hafa lokið grunnskólaprófi
446
hjá ríkissáttasemjara á miðvikudagskvöld. Áður hafði náðst samkomulag um styttingu vinnuvikunnar í dagvinnu í allt niður í 36 stundir.
Stytting vinnuvikunnar án launaskerðingar með þessum hætti verða mestu vinnutímabreytingar á íslenskum vinnumarkaði í nær hálfa
447
almenna og opinbera vinnumarkaðarins og semja um bæði bætt starfsumhverfi og launaþróunartryggingu.
„Tíminn er runninn frá okkur. Við getum ekki beðið samningslaus, viku eftir viku, mánuð eftir mánuð,“ segir Sonja. „Nú þurfum við að beita
448
að innleiða reglur, fræðslu og úrræði, svo sem í gegnum vinnueftirlit, dómstóla eða kærunefndir, og á að tryggja samráð við aðila vinnumarkaðarins um innleiðingu á reglunum. Þá vekur einnig athygli að fjallað er um heimilisofbeldi í samþykktinni, og fjallað
449
starfshóps.
Til að gera feðrum kleift að hafa sömu tækifæri til að vera með börnum sínum á fyrstu mánuðunum í lífi þeirra og til að tryggja jafnrétti foreldra til fæðingarorlofs og á vinnumarkaði er ljóst að breyta þarf þessu fyrirkomulagi
450
að útgjaldahlutfall er hæst á heimilum eldra fólks, atvinnulausra, fólks utan vinnumarkaðar, grunnskólamenntaðra, lágtekjufólks, langveikra og öryrkja..
Aukinn kostnaður
451
vinnumarkaðstengd réttindi, að afkomuöryggi sé tryggt þegar breytingar verða á atvinnuháttum og að byrðum og mögulegum ávinningi af loftslagsaðgerðum verði dreift með sanngjörnum hætti. BSRB telur nauðsynlegt að aðilar vinnumarkaðarins myndi samstarfsvettvang
452
fyrir tekjulægstu hópana.
Um fjórðungur launafólks, helmingur atvinnulausra og 80 prósent öryrkja eiga erfitt með að ná endum saman samkvæmt nýlegum könnunum Vörðu – rannsóknastofnunar vinnumarkaðarins. Erfiðleikarnir eru mestir hjá öryrkjum, atvinnulausum
453
hærri fyrir öryrkja sem býr einn. Önnur slík pólitísk ákvörðun er að skerða örorkulífeyri eins og raun ber vitni hjá öryrkjum sem hafa vinnufærni og vilja starfa á vinnumarkaði. Ef frítekjumark vegna atvinnutekna hefði hækkað með sama hætti og laun
454
launafólks á íslenskum vinnumarkaði.
Þetta er framtíðin sem SA vill skapa en spurningin sem eftir stendur er hvort samtök launafólks, stjórnmálafólk eða almenningur deili þeirri framtíðarsýn.
Höfundur er formaður BSRB sem styður heilshugar
455
í heilbrigðis- og félagsþjónustu, hafa nýtt tækifærið og hækkað starfshlutfall sitt og aukið þannig ævitekjur sínar. Þar með er tekið mikilvægt skref í átt að auknu jafnrétti kynjanna á vinnumarkaði.
Starfsfólk fái álagsgreiðslur eða launauppbót ... en þá þarf að gæta að því að skapa jafnmörg störf fyrir konur eins og karla. Það má einnig gera með því að fjárfesta í opinberum vinnumarkaði. Í heimsfaraldrinum hefur heilbrigðiskerfið sannarlega staðið fyrir sínu sem ein grunnstoða samfélagsins. Það sama má segja
456
líka að jafna launakjör milli almenna og opinbera vinnumarkaðarins, tryggja áfram launaþróunartryggingu og bæta stöðu vaktavinnufólks svo eitthvað sé nefnt.
Við þurfum að efla velferðarkerfið og halda áfram markvissri baráttu fyrir því að velferðin eigi
457
Núverandi fyrirkomulag tryggir að litlu eða engu leiti að báðir foreldar fái jafna möguleika til þátttöku á vinnumarkaði að loknu fæðingarorlofi. Þegar börnin komast ekki að hjá dagforeldri eða á leikskóla hafa foreldrar engin önnur úrræði en að annað
458
6,7 prósent þeirra sem ekki eru á vinnumarkaði og 4,9 prósent hjá langveikum. Hlutfallið var langsamlega hæst hjá öryrkjum, 9,4 prósent, nærri ein af hverjum tíu krónum. . . Nánar verður sagt frá erindum frummælenda á málþingi
459
umönnunarbilið milli fæðingarorlofs og dagvistunarúrræða þannig að öllum börnum verði tryggt leikskólapláss sem henti þörfum fjölskyldna að loknu lengdu fæðingarorlofi.
44. þing BSRB krefst þess að starfsfólki á vinnumarkaði verði gert auðveldara
460
vegna heimsfaraldursins, nú þegar stórfelld lækkun starfshlutfalls og uppsagnir séu að hefjast á almenna vinnumarkaðinum.
„Að krefjast þess að opinberir starfsmenn sæti launaskerðingum kemur eins og köld gusa í andlit fólks sem leggur nótt við nýtan dag að bjarga